Muzeum Diecezjalne w Siedlcach zaprasza na wystawę czasową pt. Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków, która będzie pokazana od 5 listopada do 15 grudnia 2022 roku. Wystawa jest częścią projektu, na który składa się także obszerna, bogato ilustrowana publikacja oraz film promocyjno-edukacyjny pt. Maria.

Tematyka opracowana w projekcie dotyczy rodziny, w której urodził się i wychował Jan Matejko oraz tej, którą sam założył. Tytuł wystawy odzwierciedla zainteresowania oraz kluczowe wydarzenia dla Matejków. Zapewnienie materialnego bytu nie wypełniało całkowicie ich życiowych celów i aspiracji, które sięgały znacznie dalej – do działań na rzecz wolnej i niepodległej Ojczyzny, rozwijania zainteresowań poprzez zaangażowanie w życie naukowe, społeczne, kulturalne i artystyczne Krakowa, a wreszcie – do troski o staranne wykształcenie potomstwa mimo mieszczańskiego statusu rodziny. Rozwojowi społecznemu, intelektualnemu, muzycznemu i artystycznemu towarzyszył także rozwój duchowy, nie eksponowany, ale obecny, który dawał Matejkom impuls do przezwyciężenia najtrudniejszych kryzysów rodzinnych.

Motywem przewodnim koncepcji wystawy i towarzyszącej jej publikacji jest miłość w jej różnych odsłonach: duchowej, zmysłowej, wzniosłej, intymnej, radosnej i zaprawionej goryczą. Miłością właśnie, rozpatrywaną w różnych aspektach i kontekstach życiowych, nasycone są losy tej rodziny. Ona nadaje im głęboki sens stanowiąc jednocześnie źródło najistotniejszych treści projektu AMOR DEO, AMOR PATRIAE, AMOR FAMILIAE.

Impulsem do podjęcia prac nad projektem było odkrycie w prywatnej kolekcji obrazu Jana Matejki przedstawiającego nieznaną, młodą dziewczynę. Badania specjalistów dotyczące sposobu malowania oraz porównań z innymi portretami wykonanymi w technice olejnej lub rysunku pozwoliły ustalić, że portret należy do wczesnych prac Mistrza i przedstawia siostrę Jana Matejki, Marię. Pogłębione studia nad jej biografią oraz relacjami rodzeństwa odkryły postać całkowicie zapomnianą w życiorysie artysty, a odgrywającą kluczową rolę w jego młodzieńczym dorastaniu. Maria, pełna melancholii, ciepła i miłości była oparciem dla młodszego o dwa lata brata, jego towarzyszką i muzą. Jej rysy, a nawet pewne cechy charakteru, jak spokój i subtelność, noszą Barbara Radziwiłłówna, Jadwiga Andegaweńska, dwórka na obrazie Otrucie królowej Bony, Polonia, a nawet Matka Boska. Jan był wdzięczny siostrze. Kiedy wychodziła za mąż, jako jedyny z braci z własnych pieniędzy ufundował jej posag.

Wystawie towarzyszą publikacja pt. Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków oraz film zatytułowany Maria.

Publikacja
Barbara Ciciora, Małgorzata Buyko, Amor Deo, Amor Patriae, Amor Familiae. Rzecz o rodzinie Matejków, Siedlce 2022; 140 ilustracji, 180 stron tekstu, format albumowy
Projekt graficzny okładki i katalogu, skład DTP: Luiza Berdak

Film
Miniatura filmowa o celu promocyjno-edukacyjnym zatytułowana Maria w całości poświęcona jest Marii Matejko, nieznanej dotąd szerzej siostrze artysty, która okazała się pierwszą muzą młodego malarza. Autorzy projektu sięgnęli po medium, które dzięki swej dynamice i narracji pozwoliło pokazać proces dorastania i dojrzewania rodzeństwa Matejków.

Scenariusz i reżyseria: Barbara Ciciora
Produkcja: Piotr Brejnakowski, Jerzy Kuriata
Kamera: Rafał Cielek
Montaż: Wojciech Siara

Opracowała dr Barbara Ciciora